Z tego artykułu dowiesz się:
• jak zgodnie z prawem informować o rabatach (nowe przepisy o najniższej cenie z 30 dni),
• jakie sformułowania są ryzykowne w komunikacji marketingowej,
• jak uniknąć kar od UOKiK za nieprawidłowe oznaczenia promocji.
Zgodnie z wymogami ustawy o informowaniu o cenach towarów i usługz 2014 roku istnieje prawny wymóg wyraźnego prezentowania cen w miejscu sprzedaży z zastrzeżeniem, że w przypadku obniżki należy wskazać również informację o najniższej cenie (towaru lub usługi) obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
Od tej zasady przewidziane są dwa wyjątki:
- jeżeli towar lub usługa były dostępne krócej niż 30 dni, to informacja o najniższej cenie dotyczy okresu od dnia rozpoczęcia oferowania towaru lub usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki (z wyłączeniem wznowienia sprzedaży);
- jeżeli obniżka ceny dotyczy towarów ulegających szybkiemu zepsuciu lub o krótkim terminie przydatności (np. świeża karma), to informacja o najniższej cenie dotyczy ceny sprzed pierwszego zastosowania obniżki (cena pierwotna).
Wytyczne Komisji UE i Prezesa UOKiK
Wytyczne Komisji Europejskiej oraz Prezesa UOKiK pozwalają lepiej zrozumieć sposób stosowania omawianych przepisów.
Dzięki wytycznym dowiadujemy się, że obniżka ceny wymuszająca obowiązek informacyjny może być ogłoszona na różne sposoby: w ujęciu procentowym („−30%”), kwotowym („50 zł mniej”), graficznym – jako przekreślenie („100 zł 200 zł”), a nawet poprzez odniesienie do składników ceny, np. „taniej o VAT”. Jeśli z kolei obejmujemy promocją część asortymentu, to kategorie podlegające obniżce powinny być wyraźnie sprecyzowane (np. hasło „−10% na produkty dla zwierząt” może być uznane za mało dokładne, ponieważ może odnosić się zarówno do karmy, kosmetyków, jak i smyczy).
Przewodnik wyjaśnia również, jak należy informować o obniżce cen w przypadku sprzedaży za pośrednictwem różnych kanałów lub punktów sprzedaży (np. sklep stacjonarny i online). Obowiązek informacyjny dotyczy wówczas odrębnie każdego kanału sprzedażowego bądź punktu sprzedaży. Najniższą cenę z ostatnich 30 dni należy ustalić osobno dla sprzedaży przez internet i osobno dla sprzedaży stacjonarnej.
Wytyczne wymieniają również okoliczności, w których przedsiębiorcy są zwolnieni z informowania o obniżce ceny:
- gdy stosują ogólne hasła marketingowe (np. „najniższe ceny tylko u nas!”);
- w przypadku ofert wiązanych (np. „kup 3 i odbierz 1 gratis”);
- w odniesieniu do niektórych programów lojalnościowych (np. w ramach wykorzystania punktów lojalnościowych);
- jeśli oferują spersonalizowane, preferencyjne warunki cenowe indywidualnie dla danego konsumenta (np. z okazji rocznicy subskrypcji).
Z kolei wskazówki Prezesa UOKiK podkreślają potrzebę jasnego zakomunikowania charakteru ustalonej najniższej ceny (zazwyczaj prezentowanej w formie przekreślonej) poprzez użycie stwierdzenia „najniższa cena w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”. Ponadto wszystkie trzy informacje (tj.: komunikat promocyjny, cena aktualna i najniższa cena z okresu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki) powinny być udostępniane w bezpośrednim sąsiedztwie.
Zgodność z wymogami promocji kontrolowana jest przez Inspekcję Handlową. Nadzór obejmuje zarówno sklepy stacjonarne, jak i działalność e-commerce. W przypadku naruszeń trzeba liczyć się z ryzykiem wysokich kar pieniężnych (do 40 000 zł od Inspekcji Handlowej przy „recydywie”) i nawet do 10% obrotu na podmiot i do 2 000 000 zł na osobę zarządzającą– od Prezesa UOKiK.
Podsumowanie – o czym warto pamiętać
Black Friday i okres świąteczny to czas, gdy łatwo przesadzić z komunikacją „promocyjną”. Zanim jednak w sklepie lub online pojawi się informacja o rabacie, warto sprawdzić, czy nie narusza ona nowych przepisów. Kluczowe wnioski:
- Zawsze podawaj najniższą cenę z ostatnich 30 dni – i jasno wskazuj, że to właśnie ta cena.
- Dokładnie określ zakres promocji – unikaj ogólnikowych haseł typu „−10% na wszystko dla zwierząt”, jeśli obniżka nie dotyczy całego asortymentu.
- Zachowaj spójność między kanałami sprzedaży – osobno ustal najniższą cenę dla sklepu internetowego i osobno dla punktu stacjonarnego.
- Pamiętaj o wyjątkach – przy towarach szybko psujących się, nowych produktach czy akcjach lojalnościowych obowiązują inne zasady.
- Nie wprowadzaj w błąd – nawet nieświadomie. Komunikaty typu „taniej o VAT” czy „najniższe ceny tylko dziś” powinny mieć rzeczywiste odzwierciedlenie w stanie faktycznym.
Dobrze przygotowana promocja nie tylko chroni przed karami, ale też buduje wiarygodność marki. A ta – w dłuższej perspektywie – przynosi więcej niż jednorazowy skok sprzedaży.
Alicja Michałowska
prawnik w Centrum Prawa Żywnościowego i Produktowego A. Szymecka-Wesołowska, D. Szostek sp. k.
