Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie opublikował niedawno uzasadnienie do swojego wyroku dotyczącego karm dla zwierząt domowych o niedozwolonym składzie. Zawiera on dosyć rygorystyczną – i kontrowersyjną – interpretację, jakie składniki karm (materiały paszowe oraz dodatki paszowe) są niedozwolone.
Z artykułu dowiesz się:
- jakie surowce i dodatki paszowe są zabronione w produkcji karm dla zwierząt w UE oraz jakie przepisy regulują ich stosowanie,
- jakie problemy jakościowe wykazano w przypadku surowców pochodzących spoza UE i dlaczego ich stosowanie może być ryzykowne,
- jakie obowiązki mają producenci pasz przy imporcie materiałów spoza UE, aby spełniały one wymogi bezpieczeństwa i higieny.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2024 r.
Zapraszamy do zapoznania się z fragmentami orzeczenia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 20 lutego 2024 r., sygn. akt II SA/Lu 1120/23).
Sprawa dotyczyła skargi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na decyzję Lubelskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii w Lublinie z dnia 4 października 2023 r., znak: WLW.110.1.2022 w przedmiocie nakazów z zakresu prawa weterynaryjnego.
Decyzja Lubelskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii
„Lubelski Wojewódzki Lekarz Weterynarii w Lublinie orzekł co do istoty sprawy w ten sposób, że:
- zakazał stosowania i przetwarzania w ramach działalności wytwórni pasz materiałów paszowych innych niż te wymienione w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 68/20139 z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie katalogu materiałów paszowych,
- zakazał stosowania i przetwarzania w ramach działalności wytwórni pasz dodatków paszowych innych niż te wymienione w EU Register Feed Additives tj. rejestrze dodatków paszowych zlokalizowanym na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem https://ec.europa.eu/food/food-feed-portal/screen/feed-additives/search,
- zakazał stosowania i przetwarzania w ramach działalności wytwórni pasz surowców (materiałów paszowych, dodatków paszowych, mieszanek paszowych) pochodzących z państw trzecich, które nie przeszły weterynaryjnej kontroli granicznej stosownie do art. 46 ust. 1 ustawy o paszach”.
Stan faktyczny i prawny sprawy
„Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:
W dniach 21 października 2021 r. i 4 listopada 2021 r. inspektor weterynaryjny z Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Lublinie przeprowadził […] kontrolę okresową. Podczas kontroli dokonano weryfikacji dostawców surowców, przeprowadzono kontrolę dokumentacji potwierdzającej jakość (gatunek) nabywanego surowca, a także sprawdzono wybrane receptury wytwarzanych przez podmiot mieszanek paszowych uzupełniających. […]
W czasie kontroli ustalono, że wytwórnia P. Sp. z o.o. nabywa surowce wykorzystywane do produkcji pasz z oznakowaniem na etykiecie „farmaceutyczny” […] a także „do stosowania w żywności” […] albo bez określenia jakiegokolwiek gatunku np. kameina […] natomiast nie stosuje w produkcji surowców w jakości paszowej. Podczas kontroli prezes zarządu M. P. poinformował, że firma stara się nabywać surowce w jakości paszowej, jednakże taka jakość nie zawsze jest oferowana, w związku z powyższym firma jest zmuszona nabywać surowce w jakości tzw. farmaceutycznej lub spożywczej.
[…] Dodatkowo nie okazano dokumentów potwierdzających, że surowce sprowadzane z Chin pochodzą z zakładów, które podlegają urzędowym kontrolom weterynaryjnym, są pod nadzorem właściwych władz urzędu weterynaryjnego”.Co więcej, „[…] Producent […] na etykiecie preparatu «czarnuszka egipska (kmin czarny) olej + witamina E» widocznego na załączniku 4, str. 3 zaleca stosowanie tego preparatu w ilości 2 kapsułki na 60-80 kg wagi ciała na dzień i jednocześnie pisze, że jest to mieszanka paszowa uzupełniająca dla zwierząt domowych. To dawkowanie preparatu «czarnuszka egipska (kmin czarny) olej + witamina E» wprowadza w błąd i przypomina dawkowanie leków, a nie pasz”.
Zakaz stosowania dodatków paszowych spoza EU Register Feed Additives
„W pkt 2 decyzji organ zakazał spółce stosowania i przetwarzania w ramach działalności wytwórni pasz dodatków paszowych innych niż te wymienione w EU Register Feed Additives tj. rejestrze dodatków paszowych zlokalizowanym na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem https://ec.europa.eu/food/food-feed-portal/screen/feed-additives/search. W ocenie Sądu rozstrzygnięcie takie uznać należy za prawidłowe i zgodne z obowiązującymi przepisami”.
Uzasadnienie decyzji sądu i bezpieczeństwo produktów
Z ustaleń organu wynikało, że P. sp. z o.o. wykorzystuje do produkcji surowce tzw. spożywcze i farmaceutyczne sprowadzane z krajów trzecich, poza weterynaryjną kontrolą graniczną i nieweryfikowane we właścicielskich badaniach laboratoryjnych, więc nie jest w stanie zagwarantować jakości wytwarzanych pasz, a tym samym również ich bezpieczeństwa.
Ustalenia takie zostały zaakceptowane przez poprzednio orzekający w sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, który w wyroku z dnia 7 marca 2023 r., sygn. akt II SA/Lu 516/22 wskazywał m.in., że spółka w ramach swojej działalności wykorzystuje do wytworzenia nowego produktu (materiału paszowego, mieszanek paszowych uzupełniających) produkty chińskie, wiedząc, że producenci z Chin nie spełniają wymagań określonych w omawianym wyżej art. 23 ust. 1 pkt a-c rozporządzenia nr 183/2005 i art. 36 u.p. (nie posiadają zakładów na obszarze UE ani przedstawicielstwa ani nie są objęci odpowiednim wykazem), a nabywane od nich produkty nie podlegały weterynaryjnej kontroli granicznej (art. 46 u.p.).
Jednocześnie Spółka nie przeprowadza własnych badań laboratoryjnych ani nie dysponuje dostatecznymi dokumentami potwierdzającymi, że nabywane produkty spełniają wymagania dla pasz określone w art. 23 ust. 1 pkt d rozporządzenia nr 183/2005, również etykiety tych produktów nie zawierają danych wymaganych w powołanych wyżej przepisach. Są bowiem one bardzo lakoniczne. W konsekwencji ograniczonych obowiązków podmiotu M. P. spełnienie formalnego obowiązku z art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 183/2005, polegające na nabywaniu półproduktów przeznaczanych następnie na mieszanki paszowe uzupełniające, od M. P., który oczywiście jest odrębnym podmiotem prawa od Spółki, nie wystarcza do przyjęcia, że Spółka gwarantuje bezpieczeństwo swoich produktów, skoro wytwarza je z wykorzystaniem produktów chińskich wprowadzonych na obszar UE z pominięciem procedur z art. 23 rozporządzenia nr 183/2005 i art. 36 u.p. i art. 46 ust. 1 u.p., jak też spółka nie zapewnia dostatecznie bezpieczeństwa swoich produktów przez to, że wprowadza je do FMR.
Obowiązki producentów pasz przy imporcie surowców spoza UE
„Przedsiębiorstwo paszowe, które przy produkcji pasz wykorzystuje materiały paszowe, dodatki paszowe i mieszanki paszowe, pochodzące spoza obszaru celnego Unii Europejskiej, musi stosować tylko takie materiały paszowe, dodatki paszowe i mieszanki paszowe, które przeszły weterynaryjną kontrolę graniczną zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale V rozporządzenia 2017/625 oraz ustawą o paszach.
Nie jest przy tym istotne czy przedsiębiorstwo paszowe samo importuje takie materiały, czy też nabywa materiały importowane przez inne podmioty, w tym także przez zakłady zarejestrowane oraz/lub zatwierdzone zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz”.
Zapamiętaj!
- Producentom karm dla zwierząt wolno stosować tylko te surowce i dodatki paszowe, które są zgodne z regulacjami UE i przeszły odpowiednie kontrole, zwłaszcza przy imporcie spoza UE.
- Import surowców paszowych z krajów trzecich wiąże się z dodatkowymi wymaganiami, w tym weterynaryjną kontrolą graniczną, co ma zapewnić ich bezpieczeństwo i jakość.
- Przestrzeganie wymogów jakości i dokumentacji surowców jest kluczowe, aby zagwarantować bezpieczeństwo produktów i uniknąć konsekwencji prawnych.
autor: dr Patryk Kalinowski
